Vajinal mantar, vajinal mantar enfeksiyonu hemen hemen her kadının hayatında en az bir kere karşılaştığı ve tedavi edilmezse daha önemli rahatsızlıklara yol açabilecek yaygın bir hastalıktır. Kadınlarda gelişen vajinal infeksiyon (vajinit) etkenleri içinde en sık izole edilen mantar Candida albicans’dır. Vakaların yaklaşık %10-15’inde Torulopsis glabrata gibi diğer Candida türleri de etken olabilir. Kadınların % 75’lik kısmı yaşam süresince en az bir kez vajinal mantar enfeksiyonu geçirirler.
Mantar enfeksiyonu nasıl bulaşır?
Mantar enfeksiyonu genellikle başka yerden bulaşmaz. Kadının kendi normal vajinal floralarında bulunan mantar hücreleri çeşitli nedenlerle vücut direnci düştüğünde çoğalıp aktif hale gelerek vaginit oluştururlar. Çok nadiren cinsel temasla geçebildiği de sanılmaktadır. Erkek semeninde üretilemediği için cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak her doktor tarafından genellikle kabul edilmez. Ancak yapılan araştırmalarda eşlerin benzer tipte mantar hücresi taşıdıkları saptandığı için pek çok hekim tedavide eş tedavisi de uygulamayı uygun görmektedirler. Havuz, deniz, tuvalet veya başkasının kullandığı eşyalardan da bulaşması pek olası değildir. Antibiotik kullanımı sonrası, stres ya da yorgunlukla direncin düşmesiyle ortaya çıkan fırsatçı bir enfeksiyondur.
Mantar enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?
Vajinal mantar enfeksiyonunun en önemli ve en sık görülen belirtisi özellikle geceleri artan ve huzursuzluk veren kaşıntıdır. Bu kaşıntı özellikle sıcak etkisi ile artar. Hastaların çoğunda dış genital organlarda yanma vardır. İdrar yaparken, idrarın değdiği bölgelerde şiddetli yanma hissi olur ve o bölge kızarır. Bazı hastalarda cinsel ilişki esnasında ağrı ve yanma olabilir. Ağrıdan dolayı kadınlar cinsel ilişkiden kaçınırlar.
Normalden farklı, kokusuz, zaman zaman kalın ve kütleler halinde, bazen beyaz ya da gri renkte, sulu akıntı olmaktadır. Fakat akıntının olması her zaman bir kural değildir ve her zaman akıntı olmayabilir. Eğer mevcut ise bu akıntı beyaz renkli ve içerisinde süt ya da peynir kesiği şeklindedir. Akıntıda kötü koku görülmez. Kokunun olması kandidiazise eşlik eden ikinci bir enfeksiyonun varlığını akla getirmelidir.
Vulva ve vajinada kızarıklık ve şişlik olabilir. Vajina duvarında mantar plakları bulunabilir.Bunların görülmesi kandidiazis için tipiktir. Kaşımaya bağlı olarak vulva derisinde soyulmalar ve küçük kanamalar olabilir.
Vajinada mantar enfeksiyonunda tanı nasıl konur? Vajinal mantar hastalığında yapılan tetkikler nelerdir?
Mantar tanısı için vajinal muayene yeterli olmaktadır. Doktor tarafından vaginadaki mantar plaklarının görülmesi ve hastanın şikayetleri tanı için yeterli olmaktadır. Kaşımaya bağlı olarak vulva derisinde soyulmalar ve küçük kanamalar olabilir ve doktor tarafından bunlar da değerlendirilmektedir. Bazen alınan smear testinde hastanın belirgin bir şikayeti olmamasına rağmen mantar hücreleri görülebilmektedir. Mikroskop altında akıntının incelenmesi ile tanı kesin olarak konulmaktadır.
Vaginal mantarı kolaylaştıran faktörler nelerdir?
– Geniş spektrumlu antibiyotikler; vajina PH’ sını bozarak ve iyi huylu bakterileri (normal vajinal florayı) yok ederek mantar oluşumuna sebep olurlar.
– Şeker hastalığı; İdrar ve vajina salgısında şeker miktarı artarak mantar oluşumunu kolaylaştırır.
– Gebelik; Vücut direncinin düşmesi ve vagina PH’sının ,floranın gebelik hormonlarına bağlı değişmesi ile mantar oluşumu kolaylaşmaktadır.
– Bağışıklık siteminin bozulması; mantar oluşumunu kolaylaştırmaktadır.
– Doğum kontrol hapları; vajinal florayı değiştirerek mantar oluşumu için zemin hazırlarlar.
– Spiral; tüm genital enfeksiyonları arttırabildiği gibi mantar oluşumunu da kolaylaştırmaktadır.
– Naylon iç çamaşırları kullanımı; vajina ve dış genital organdaki nem oranını arttırarak mantar oluşumuna yardımcı olurlar.
– Devamlı hijyenik ped kullanımı; naylon iç çamaşırları gibi nem oranını arttırarak mantar oluşumunu kolaylaştırırlar.
– Genital organ parfümleri, bazı tuvalet kağıtları, parfümlü prezervatifler ve vajinal tampon kullanımı
– Şişmanlık
– Rahim ağzı yaraları varlığı
Vajinal Mantar Tedavisi Nasıl Yapılır? Mantar ilaçları Nelerdir?
Vajinal mantar infeksiyonlarının tedavisi hem çok kolay, hem de zordur. Tedavi ile birkaç gün içinde şikayetler geriler. Hastaların % 5-25’lik kısmında hastalık ileri dönemlerde tekrarlayabilir. Yılda en az dört kez aynı tablo tekrarlar ise rekürren kandidiazisten söz edilebilir. Mantarın vajinadaki sağlam dokuda derinlere ilerlemesi ve sessiz kalarak ilaçlardan da etkilenmemesi buna neden olabilir.
Tedavide hem sistemik, hem de lokal etkili ilaçlar kullanılır. Vajinal fitil ve kremler, ağızdan alınan antifungal ajanlar uygun doz ve sürede kullanılır. Tekrarlayan enfeksiyonlarda eş tedavisi de önerilir.
Kişisel hijyende vajinanın su ile yıkanmaması, nötr pH derecelerine sahip sıvı sabunlar kullanılması, naylon giysiler giyilmemesi, çamaşırların pamuklu olması, kaynatarak yıkanması ve buharlı ütü ile ütülenmesi, dar giysilerden kaçınılması, havuz ve deniz sonrasında ıslak mayoların değiştirilmesi tedaviyi kolaylaştırır.
doktornevra.com
