Kaliforniya’nın Tartışmalı Gıda Katkı Maddelerini Yasaklaması
Kaliforniya eyaleti geçen hafta bromlu bitkisel yağ (E443), potasyum bromat (E924), propilparaben (E216) ve Kırmızı Boya 3 (E127) olmak üzere 4 gıda katkı maddesinin kullanımını yasakladığını duyurdu. Bu bileşenlerin çeşitli sağlık sorunlarıyla, özellikle de kanser ile ilişkili olduğu iddia ediliyor.
Avrupa Birliği ülkelerinde yasaklı olan bu maddelerin kullanımına Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Çin ve Japonya’da da izin verilmiyordu. Daha önce Coke, Pepsi, Dunkin’ ve Panera gibi bir dizi büyük markanın da gönüllü olarak bu maddeleri ürünlerinden çıkardığı biliniyor.
Bromlu Bitkisel Yağlar
Bromlu bitkisel yağlar, özellikle bisküvi, kraker, ekmek ve keklerde yaygın olarak kullanılıyor. Bu yağların stabilitesini artırmak ve raf ömrünü uzatmak için kullanılıyor. Ancak son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar bu katkı maddelerinin tiroid, meme ve prostat kanseri gelişimiyle ilişkili olabileceğini gösteriyor. Bu sebeple bromlu yağlar birçok Avrupa ülkesinde yasaklandı.
Potasyum Bromat
Potasyum bromat özellikle unlu mamüllerde oksidasyonu yavaşlatarak raf ömrünü uzatan bir katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Ancak Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu potasyum bromatı muhtemel insan karsinojeni olarak sınıflandırdı. Şu anda potasyum bromatın kullanımı birçok ülkede yasaklanmış durumda.
Propilparaben
Propilparaben gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir koruyucudur, çünkü mantar ve maya üremesini engeller. Ancak parabenlerin endokrin sistemi bozucu etkileri olduğu iddia ediliyor. Propilparabenin insanlarda üreme ve gelişim bozukluklarına yol açabileceği kaygıları artıyor. Bu sebeple kaliforniya eyaleti propilparaben kullanımını yasaklama kararı aldı.
Kırmızı Boya 3 (E127)
Kırmızı Boya 3, Eritrosin olarak da bilinen gıda boyası özellikle şekerleme ve gazlı içeceklerde kırmızı renk vermek için sıkça kullanılmaktadır. Ancak çeşitli çalışmalar E127’nin hiperaktivite ve dikkat eksikliğine yol açabileceğini gösteriyor. Ayrıca kırmızı boya 3’e karşı ciddi alerjik reaksiyonlara da rastlanmıştır.
Kaliforniya’nın bu adımının tartışmalı etkileri olacaktır. Kamu sağlığı için faydalı görünse de gıda üreticileri için ek maliyetler anlamına gelecek. Tüketiciler ise alışkın oldukları bazı ürünlerde değişiklikler görebilecek. Ancak eyalet yönetimi potansiyel sağlık risklerini ön plana çıkararak bu kararı savunuyor.
Sıkça Sorulan Sorular
- Yasak ne zaman yürürlüğe girecek?
2024’ün Ocak ayından itibaren bu katkı maddelerinin kullanımı yasaklanacak.
- Endüstrideki etkileri neler olacak?
Üreticiler alternatif katkı maddeleri ve yöntemler bulmak için çalışmak zorunda kalacaklar. Bu da ilave maliyet anlamına geliyor.
- Tüketiciler için sonuçları nelere yol açabilir?
Tüketiciler alışkın oldukları bazı ürünlerin tadında, dokusunda veya raf ömründe değişiklikler görebilirler. Ancak olası sağlık riskleri en aza indirilmiş olacak.
Endüstride büyük etkiler bekleniyor ancak bazılarına göre de olumlu gelişmeler olabilir. Yeni ürün formülleri ve alternatif üretim metotlarının geliştirilmesine yol açacak. Ayrıca daha sağlıklı, katkısız gıdalara yönelim artabilir.
Bazı uzmanlar eyalet çapında bir yasağın yeterli olmayabileceği, federal düzeyde ABD genelinde düzenlemeler gerektiği görüşünde. Çünkü eyaletler arası gıda ticaretini zorlaştırabilir ve ürün maliyetlerini etkileyebilir.
Tüketici grupları karardan memnun olsalar da endüstri grupları yasal olarak mücadele edebilirler. Zira adı geçen katkı maddelerinin zararlı olduğuna dair şu ana kadar tam kanıt yok. Yalnızca muhtemel riskler söz konusu.
Alternatif ve geleneksel gıdalar arasındaki ayrımı azaltmalı, tüketici bilinçlendirme kampanyaları düzenlemeli, bireyleri dengeli diyet dağılımına ve aktif yaşama teşvik etmeliyiz. Sağlıklı, kaliteli ve ihtiyaçlara uygun gıdaları erişilebilir tutmak politika yapıcıların asli görevleri arasında olsa gerek.
İlerleyen dönemde bu kararın toplum, endüstri ve politikada nasıl yansımaları olacağını göreceğiz. Ancak bir ilke olarak olası sağlık risklerine karşı tedbirli ve proaktif bir yaklaşım benimsemek yerinde.
